Các quân trong cờ tướng: Ý nghĩa, cách chơi và chiến thuật
Bạn có nhu cầu làm quen với bộ môn cờ tướng, muốn tìm thông tin về các quân trong cờ tướng, ký hiệu, ý nghĩa, giá trị, cách di chuyển và chiến thuật trong cờ tướng nhưng không biết bắt đầu từ đâu. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải tất tần tật những thắc mắc trên. Mời bạn cùng theo dõi.
1. Nguồn gốc cờ tướng
Cờ tướng có nguồn gốc bắt nguồn từ trò chơi Saturanga - loại cờ cổ được phát minh ở Ấn Độ vào khoảng thế kỷ V đến thế kỷ VI. Sau đó, bộ môn này du nhập vào Trung Quốc và được cải biên thành cờ tướng, nhanh chóng lan rộng ra các nước như Singapore, Malaysia và Việt Nam,...
Cờ tướng là trò chơi trí tuệ mô phỏng cuộc chiến giữa hai quốc gia, với mục tiêu tối thượng là bắt được Tướng của đối phương. Trải qua quá trình phát triển, cờ tướng ngày nay có những điểm khác biệt so với người anh em cờ vua. Các quân cờ được đặt ở giao điểm các đường, thay vì nằm gọn trong ô vuông. Khái niệm "sông" và "cung" được sáng tạo để giới hạn phạm vi di chuyển của Tướng, Sĩ và Tượng. Ít ai biết rằng, phiên bản cờ tướng hiện đại được sử dụng ngày nay đã xuất hiện từ thời kỳ Nam Tống.
2. Ký hiệu và ý nghĩa các quân cờ tướng
Dưới đây là bảng tổng hợp kí hiệu và ý nghĩa của các quân cờ trong cờ Tướng, mời bạn đọc cùng theo dõi. Cụ thể trong cờ tướng có 7 quân, bao gồm Tướng, Tượng, Sĩ, Pháo,Xe, Mã, Tốt (Chốt).
Ký hiệu và ý nghĩa Quân Tướng
Ký hiệu: Tg
Quân Tướng quân cờ quan trọng nhất trong cờ tướng. Việc mất Tướng đồng nghĩa với việc thua ván cờ. Do đó, bảo vệ Tướng là nhiệm vụ hàng đầu của người chơi. Ngoài ra., quân Tướng còn có thể áp dụng luật “hai quân Tướng không được đối đầu trực tiếp trên cùng một đường thẳng” để hỗ trợ tấn công, thường được gọi là “lộ Tướng”. Việc di chuyển Tướng hợp lý có thể tạo điều kiện cho các quân cờ khác phát huy sức mạnh và giành chiến thắng.
Ký hiệu và ý nghĩa Quân Sĩ
Ký hiệu: S
Quân Sĩ (còn gọi là Sỹ) là một trong những quân cờ quan trọng nhất trong cờ tướng, đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ Tướng. Đồng thời quân cờ này cũng có nhiệm vụ như Tượng, do chỉ hoạt động hạn chế trong cung Tướng, tài liệu cũ gọi là “cửu cung”. Quân cờ này có khả năng di chuyển chéo một ô, tạo thành hình chữ "X". Khả năng di chuyển này giúp Sĩ bảo vệ Tướng một cách linh hoạt và hiệu quả hơn so với các quân cờ khác.
Không chỉ vậy, quân Sĩ còn được bố trí xung quanh Tướng để tạo thành lá chắn phòng thủ, ngăn chặn các quân cờ tấn công của đối phương. Sĩ có thể phối hợp với các quân cờ khác để tạo ra các đòn tấn công mạnh mẽ và bất ngờ.
Ý nghĩa quân Sĩ trong cờ tướng
Ký hiệu và ý nghĩa Quân Tượng
Ký hiệu: T
Quân Tượng là quân cờ có khả năng tấn công và phòng thủ vô cùng linh hoạt. Theo đó, Tượng thể hiện sự uyển chuyển, mưu trí và khả năng thích ứng cao.
Tượng có cách di chuyển là đường chèo 2 ô không được qua “hà”, có nhiệm vụ là phòng thủ, và thường chỉ phối hợp làm ngòi Pháo tấn công từ xa.
Ký hiệu và ý nghĩa Quân Xe
Ký hiệu: X
Ý nghĩa:
Quân Xe (còn gọi là Xe) là một trong những quân cờ mạnh nhất trong cờ tướng, có khả năng di chuyển bất kỳ số ô nào theo chiều ngang hoặc dọc. Khả năng di chuyển xa và không bị chặn này giúp Xe có thể tấn công các quân cờ ở mọi vị trí trên bàn cờ, tạo ra sức uy hiếp lớn cho đối phương.
Mặc dù không linh hoạt bằng Tượng hay Sĩ, Xe vẫn có thể đóng vai trò quan trọng trong phòng thủ. Xe có thể di chuyển đến các vị trí quan trọng để chặn đường tấn công của đối phương, bảo vệ Tướng và các quân cờ khác.
Ký hiệu và ý nghĩa Quân Pháo
Ký hiệu: P
Ý nghĩa:
Quân Pháo là một quân cờ đặc biệt trong cờ tướng, có khả năng di chuyển không giới hạn theo chiều ngang hoặc dọc, nhưng phải nhảy qua một quân cờ khác để ăn quân. Khả năng tấn công độc đáo này giúp Pháo có thể tiêu diệt các quân cờ ở vị trí mà các quân cờ khác khó hoặc không thể tấn công được.
Việc sử dụng Pháo hiệu quả đòi hỏi người chơi phải có tư duy logic, khả năng tính toán kỹ lưỡng và óc sáng tạo. Pháo có thể tạo ra nhiều thế cờ phức tạp và bất ngờ, khiến cho ván cờ trở nên hấp dẫn và thú vị hơn.
Ý nghĩa con Pháo trong cờ tướng
Ký hiệu và ý nghĩa Quân Mã
Ký hiệu: M
Đây là quân cờ có khả năng di chuyển linh hoạt, di chuyển theo hình chữ "L". Quân Mã tượng trưng cho sự linh hoạt, nhanh nhẹn và khả năng cơ động. Đặc biệt, quân mã còn di chuyển được theo một hướng và vuông góc trên bàn cờ. Khả năng di chuyển độc đáo này giúp Mã có thể vượt qua các quân cờ khác và tấn công các vị trí mà các quân cờ của đối phương khó tấn công được.
Ký hiệu và ý nghĩa Quân Tốt
Ký hiệu: B
Quân Tốt là quân cờ nhỏ nhất trong bàn cờ, nhưng có số lượng nhiều nhất. Quân cờ này tượng trưng cho sự hy sinh, dũng cảm và tinh thần đoàn kết. Tốt chỉ được đi thẳng về phía trước 1 ô, qua sông rồi được đi ngang, không được đi chéo như cờ vua, cũng không tạo “thế” phòng thủ hay cấu trúc Chốt như cờ vua.
Tốt đóng vai trò quan trọng trong việc tạo thế trận vững chắc, bảo vệ các quân cờ khác và tạo điều kiện cho các quân cờ mạnh di chuyển và tấn công. Việc di chuyển và tấn công của Tốt tuân theo những quy tắc cơ bản, dễ hiểu, giúp người mới chơi dễ dàng tiếp cận và làm quen với cờ tướng.
Giá trị của các quân trong bàn cờ tướng
Bảng giá trị của các quân cờ trong cờ tướng được xem là một cách tiếp cận phổ biến để định giá các quân cờ dựa trên kinh nghiệm và quan sát từ nhiều người chơi và sách chiến thuật. Không có một nguồn cụ thể nào được công nhận chính thức cho bảng giá trị này tuy nhiên bạn có thể tham khảo tại đây:
| Quân Cờ | Giá Trị |
|---|---|
| Tốt (chưa qua sông) | 1 |
| Tốt (đã qua sông) | 2 |
| Sĩ | 2 |
| Tượng | 2.5 |
| Mã | 4.5 |
| Pháo | 5 |
| Xe | 10 |
Giá trị của các quân trong bàn cờ tướng
Một số ví dụ về giá trị của các quân cờ:
Xe đổi Mã: Xe thường được coi là mạnh hơn Mã, vì vậy việc đổi Xe lấy Mã thường được coi là có lợi.
Pháo đổi Sĩ: Pháo và Sĩ có giá trị tương đương nhau, nhưng việc đổi Pháo lấy Sĩ có thể giúp giải phóng Tượng/Tịnh và tạo ra nhiều cơ hội tấn công hơn.
Tốt đổi Tốt: Việc đổi Tốt thường không mang lại lợi thế cho cả hai bên, nhưng nó có thể giúp đơn giản hóa bàn cờ và tạo ra những cơ hội mới..
Tốt: Tốt chưa qua sông có giá trị thấp nhất, nhưng khi qua sông, giá trị của nó tăng lên vì có thể tham gia tấn công trực tiếp.
Sĩ và Tượng: Thường được xem là các quân phòng thủ và có giá trị thấp hơn so với các quân tấn công như Mã, Pháo và Xe.
Mã, Pháo và Xe: Đây là các quân có khả năng tấn công mạnh, với Xe có giá trị cao nhất vì khả năng di chuyển linh hoạt và tầm tấn công rộng.
Quy tắc kết thúc trò chơi:
Mục tiêu chính của cờ tướng là chiếu hết Tướng/Soái của đối phương. Do đó, việc bảo vệ Tướng/Soái là quan trọng nhất.
Lưu ý về chiến lược:
Giá trị của các quân cờ có thể thay đổi tùy theo vị trí trên bàn cờ và giai đoạn của ván cờ. Ví dụ, một con Tốt có thể trở nên giá trị hơn khi nó đã qua sông và có khả năng tấn công trực tiếp vào Tướng/Soái của đối phương.
Phân loại quân cờ:
Quân mạnh: Xe, Pháo, Mã Quân yếu: Sĩ, Tượng, Tốt
4. Cách di chuyển và chiến thuật phổ biến
Dưới đây là bảng tổng hợp cách di chuyển và chiến thuật phổ biến đối với từng quân cờ trong cờ tướng, mời bạn đọc cùng theo dõi:
Sử dụng quân Tướng
Cách di chuyển: Đi ngang hoặc dọc, mỗi nước đi một ô
Chiến thuật phổ biến:
Phòng thủ bảo vệ Tướng
Tấn công tạo thế chết cho Tướng
Sử dụng chiến thuật "song chiếu"
Sử dụng quân Sĩ
Cách di chuyển: Đi chéo, mỗi nước đi một ô
Chiến thuật phổ biến:
Bảo vệ quân Tướng
Hỗ trợ Xe, Pháo, Mã tấn công
Di chuyển linh hoạt, kiểm soát khu vực,
Sử dụng linh họat
Sử dụng quân Tượng
Cách di chuyển: Đi chéo hai ô, không bị quân khác cản
Chiến thuật phổ biến:
Chiến thuật tấn công, phối hợp với Pháo, Mã
Chiến thuật phòng thủ, bảo vệ sự an nguy của quân Tướng
Kiểm soát trung tâm bàn cờ
Tạo thế cờ liên hoàn
Sử dụng quân Xe
Cách di chuyển: Đi ngang hoặc dọc, không bị quân khác cản
Chiến thuật phổ biến:
Sử dụng các chiêu thức tấn công: Xe đổi quân, Xe phối hợp với các quân khác
Sử dụng các chiêu thức phòng thủ: Xe bảo vệ Tướng/Soái.
Sử dụng quân Pháo
Cách di chuyển: Đi ngang hoặc dọc, không bị quân khác cản. Khi ăn quân, phải nhảy qua một quân khác
Chiến thuật phổ biến:
Đương đầu Pháo (Pháo đầu): Đưa quân Pháo vào lộ 5 từ sớm để gây áp lực nơi trung lộ.
Thuận Pháo: Đưa 2 quân Pháo về cùng một phía ngay từ những nước đi đầu tiên.
Nghịch Pháo: Bên Tiên và bên Hậu di chuyển quân Pháo vào 2 cánh ngược nhau ở những nước đi đầu tiên.
Sử dụng quân Mã
Cách di chuyển: Đi theo hình chữ L, không thể nhảy qua quân cờ khác khi di chuyển.
Chiến thuật phổ biến:
Tấn công vào những vị trí quan trọng, chủ chốt
Bảo vệ các quân chủ chốt, cản trở đòn tấn công của đối phương
Các thế cờ sử dụng quân Mã phổ biến: Phản công Mã, Bình Phong Mã và Xuyên cung Mã
Sử dụng quân Tốt
Cách di chuyển: Đi thẳng về phía trước, mỗi nước đi một ô. Khi qua sông, Tốt được đi ngang. Lưu ý, quân Tốt không được đi chéo như cờ vua.
Chiến thuật phổ biến:
Đưa nhiều Tốt qua sông để tạo áp lực và kiểm soát nhiều khu vực rộng hơn
Tận dung quân Tốt với vai trò tạo điều kiện cho quân Pháo tấn công dễ dàng hơn và chặn quân Mã của đối phương
Luyện chơi thành thạo các quân trong cờ tướng
Luyện tập thường xuyên là cách giúp bạn làm quen với các quân trong cờ tướng và triển khai thành thạo các thế cờ nhanh chóng. Bạn đọc có thể luyện chơi cờ tướng online với Xiangqi để thu về kết quả nhanh nhất nhé.
Như vậy, bài viết trên đã giúp bạn giải đáp những thông tin liên quan đến các quân trong cờ tướng. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về những vấn đề liên quan đến cờ tướng thì đừng quên theo dõi những bài viết tiếp theo nhé.
Việc sử dụng Pháo hiệu quả đòi hỏi người chơi phải có tư duy logic, khả năng tính toán kỹ lưỡng và óc sáng tạo. Pháo có thể tạo ra nhiều thế cờ phức tạp và bất ngờ, khiến cho ván cờ trở nên hấp dẫn và thú vị hơn.
